نویسنده : مریم نوروزی/کارشناس تغذیه
رژیم کتوژنیک نوعی رژیم غذایی است که کربوهیدرات دریافتی در این نوع رژیم بسیار محدود می شود و چربی زیادی دارد، رژیم کتوژنیک شباهت زیادی به رژیم غذایی اتکینز دارد.
با کاهش دریافت کربوهیدرات در برنامه غذایی بدن برای تامین انرژی خود از چربی ها استفاده می نماید و در کبد چربی به کتون ها تبدیل می شود.
رژیم کتوژنیک انواع مختلفی دارد که عبارتند از :
در این نوع رژیم 75 % کالری برنامه غذایی از چربی، 20 % از پروتئین و تنها 5 % از کربوهیدرات تامین می شود.
در این نوع رژیم به صورت دوره ای مقدار کربوهیدرات دریافتی تغییر می کند به این صورت است که 5 روز در هفته مقدار کربوهیدرات دریافتی بسیار محدود می شود و 2 روز دیگر مقدار زیادی کربوهیدرات بایستی مصرف شود.
این نوع رژیم شباهت زیادی به رژیم کتوژنیک استاندارد دارد با این تفاوت که مقدار پروتئین دریافتی در آن بایستی بیشتر باشد. در رژیم کتوژنیک پر پروتئین 60 % کالری از چربی، 35 % از پروتئین و 5 % از کربوهیدرات تامین می گردد.
آیا رژیم کتوژنیک به کاهش وزن کمک می نماید ؟
در مطالعات متعددی اثربخشی رژیم کتوژنیک با رژیم های غذایی کم چرب مقایسه شده است و بسیاری از آنها نقش این نوع رژیم را در کاهش وزن تایید می نمایند.
در مطالعه ای که در سال 2007 بر روی 13 فرد دیابتی انجام شد، نشان داد میزان کاهش وزن در گروهی که از رژیم غذایی کتوژنیک پیروی می کردند 3 برابر سایر افراد بود.
تئوری های مختلفی برای توجیه علت کاهش وزن با رعایت این رژیم غذایی مطرح است. برخی از آنها عبارتند از :
با کاهش دریافت کربوهیدرات، بدن برای تامین سوخت از ذخایر چربی خود استفاده می نماید و کالری بیشتری سوزانده می شود.
تغییر در ترشح هورمون هایی نظیر لپتین و گرلین همچنین افزایش پروتئین دریافتی در این نوع رژیم غذایی در کاهش اشتهای افراد موثر است.
افزایش تولید کتون ها در این نوع رژیم به کاهش مقاومت به انسولین و کنترل قند خون کمک شایانی می نماید.
برخی از مطالعات نشان داده اند که رژیم غذایی کتوژنیک، فرآیند لیپوژنز ( تبدیل قند به چربی ) را کاهش می دهد و چربی سوزی را افزایش می دهد.
سایر مزایای رژیم غذایی کتوژنیک
محدودیت مصرف مواد نشاسته ای و دریافت بیشتر پروتئین و چربی علاوه بر کنترل وزن به درمان برخی دیگر از بیماری ها نیز کمک می نماید که این بیماری ها عبارتند از
عوارض جانبی رژیم غذایی کتوژنیک
عوارض جانبی این رژیم غذایی عبارتند از : خستگی، گرسنگی، مشکلات گوارشی، خواب آلودگی و اختلال در تعادل آب و الکترولیت های بدن.
از کدام مکمل های غذایی می توان همراه رژیم غذایی کتوژنیک استفاده کرد ؟
با توجه به این موضوع که دریافت پروتئین در رژیم غذایی کتوژنیک بایستی افزایش یابد، استفاده از مکمل های حاوی پروتئین وی در افزایش پروتئین دریافتی می تواند موثر باشد.
ورزشکاران می توانند در کنار رعایت رژیم غذایی کتوژنیک از مکمل کراتین نیز برای افزایش انرژی و بالا بردن قدرت و توان عضلانی خود استفاده نمایند
تری گلیسیرید با زنجیره متوسط یا MCT نوعی چربی است که تحت تاثیر عوامل روده ای که مانع از جذب چربی می شوند قرار نمی گیرد و بدون نیاز به امولسیون شدن توسط اسید های صفراوی، وارد جریان خون شده و به سرعت به انرژی تبدیل می شود. مصرف این مکمل همراه با رژیم غذایی کتوژنیک در افزایش انرژی و افزایش تولید کتون ها می تواند موثر باشد
مصرف این مکمل همراه با رژیم غذایی کتوژنیک در افزایش انرژی، چربی سوزی و کاهش خستگی بسیار موثر است.
Ref :
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17971178
