زمان مورد نیاز مطالعه : 3 دقیقه
نویسنده : ساناز غلامحسینی/کارشناس ارشد تغذیه
درمان زخم مقاوم با هیلاژن
زخم های مقاوم به درمان، مانند زخم بستر بار بزرگی بر سیستم درمانی و مهمتر از آن بر بیمار تحمیل می کنند. ترمیم زخم پروسه ای پیچیده است که در سطح سلولی و مولکولی در پاسخ به جراحت ایجاد شده و کاملا به در دسترس بودن سوبستراهای(پیش ماده) تغذیه ای وابسته می باشد.
روند ترمیم زخم به دنبال آسیب بافتی، با تشکیل لخته فیبرینی آغاز می شود. لخته فیبرینی به عنوان محافظی برای بافتهای زیرین عمل کرده، ماتریکسی به وجود می آورد که علاوه بر تسهیل حرکت سلولها، به عنوان منبعی برای فاکتورهای رشد و سیتوکین ها عمل می کند. فاکتورهای رشد، انقباض زخم و فرآیند آنژیوژنز (رگزایی) را آغاز می کنند. فاکتور رشد مشتق از پلاکت (PDGF) و فاکتور رشد بافتی (TGF) رها شده از پلاکت ها به عنوان عامل کموتاکسی مثبت عمل کرده و نوتروفیل و منوسیت/ماکروفاژها را به سمت محل جراحت جذب میکنند. منوسیت ها در بافت های ملتهب به ماکروفاژ تبدیل شده و مسئول فاگوسیتوز نوتروفیل های مرده، بافت های آسیب دیده و میکروارگانیسم ها می باشند. همچنین ماکروفاژها در ایجاد پاسخ های طولانی مدت جهت ترمیم بافت مانند رها کردن سیتوکینها و فاکتورهای رشد به منظور تقویت پاسخ ایمنی و آغاز فاز پرولیفراتیو بهبود زخم، نقش مهمی ایفا میکنند. آنژیوژنز به بازسازی مجدد عروق آسیب دیده، حفظ جریان خون و تامین اکسیژن مورد نیاز بافت منجر می شود.7 روز بعد از جراحت لخته فیبرینی با فیبروبلاست ها جایگزین می شود که ماتریکسی غنی از کلاژن را سنتز می کند، بخشی از فیبروبلاست ها نیز به داخل میوفیبروبلاست ها رفته و مشابه ماهیچه صاف باعث انقباض و بسته شدن زخم می شود.
بر طبق مطالعات انجام شده مکمل یاری با اسید آمینه های آرژنین، گلوتامین و HMB که متابولیت اسید آمینه لوسین می باشد اثرات مثبتی بر استحکام زخم و ترمیم آن دارد.
گلوتامین:
فراوان ترین اسید آمینه آزاد موجود در جریان خون می باشد که در اثر استرس های فیزیولوژیک مانند جراحی و سپسیس نیاز به آن افزایش می یابد. مطالعات نشان می دهند که غلظت گلوتامین پلاسما بعد از جراحی در حدود 30% کاهش می یابد. در پاسخ به جراحت، پلاکتها، منوسیت ها، ماکروفاژها و فیبروبلاست ها به عنوان سلول های اصلی در سیستم ایمنی بدن در محل جراحت فعالیت خود را آغاز می کنند. گلوتامین به عنوان منبع اصلی انرژی (به جای گلوکز) برای رونویسی DNA و RNA قبل از میتوز در این سلول ها ضروری می باشد.
مطالعات نشان می دهد که آلفا کتوگلوتارات (متابولیت گلوتامین) به کمک فرآیند انتشار بدون واسطه توسط پلاکت ها، منوسیت ها، ماکروفاژها و فیبروبلاست ها مورد استفاده قرار می گیرد.
آرژنین:
آرژنین اسید آمینه نیمه ضروری است که به صورت آندوژن در کلیه از سیترولین مشتق از دستگاه گوارش ساخته میشود و در شرایط کاتابولیک و افزایش نیاز، دریافت آن به صورت مکمل ضروری می باشد. آرژنین در حفظ تعادل مثبت نیتروژن در بدن نقش دارد.
کاتابولیسم آرژنین در زخم از دو مسیر آنزیمی مجزا اتفاق می افتد. 1- ایزوفرم های نیتریک اکساید سنتاز و 2- ایزوفرم های آرژیناز
مطالعات نشان می دهد که کمبود آرژنین باعث کاهش استحکام زخم و تجمع کلاژن در محل جراحت می گردد. آرژنین با افزایش تولید اورنیتین (پیش ساز پرولین) توسط آرژیناز در سنتز کلاژن نقش دارد. مکمل آرژنین شاخص های بهبود زخم مانند افزایش هیدروکسی پرولین در محل زخم، افزایش عملکرد لنفوسیت T و تعادل مثبت نیتروژن را ارتقا می بخشد. نیتریک اکساید نیز نقش مهمی در بهبود زخم ایفا میکند. آرژنین تحت تاثیر نیتریک اکسید سنتاز (iNOS) به NO کاتابولیزه شده و در نهایت منجر به تولید سیترولین میشود. مطالعات نشان می دهد که iNOS به دنبال آسیب بافتی افزایش می یابد و تنظیم مهارکننده های NO باعث نقص در استحکام کششی زخم و رسوب کلاژن می گردد. در مراحل اولیه ترمیم زخم iNOS توسط سلول های التهابی خصوصا ماکروفاژها سنتز می شود. در محیط آزمایشگاه نیز افزایش سنتز کلاژن با تجویز NO اگزوژن در فیبروبلاست های پوستی مشاهده شده است. در واقع افزایش سطح NO در محل جراحت به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی با به دام انداختن سوپراکسید، استرس اکسیداتیو را کاهش می دهد.
بتاهیدروکسی بتامتیل بوتیرات (HMB):
بتاهیدروکسی بتامتیل بوتیرات متابولیت طبیعی اسید آمینه لوسین می باشد که از پروتئولیز ماهیچه ها جلوگیری می کند و دفع ادراری 3 -متیل هیستیدین را کاهش می دهد و باعث فعال شدن سنتز پروتئین و افزایش بیان فاکتور شبه انسولین I (IGFI) می گردد. در بدن تنها 5% اسیدآمینه لوسین طی 24 ساعت به HMB تبدیل می شود. مطالعات نشان می دهد که مکمل یاری با HMB از توده بدون چربی در مقابل آسیب و استرس اکسیداتیو محافظت کرده و سنتز پروتئین را افزایش می دهد.
مطالعات متعددی به بررسی اثر استفاده همزمان آرژنین، گلوتامین و بتاهیدروکسی بتامتیل بوتیرات در ترمیم زخم پرداختهاند. نتایج نشان می دهد که 7 گرم ال-آرژنین، 7 گرم گلوتامین و 1/5 گرم HMB دو بار در روز باعث افزایش معنیداری در سطوح آرژنین و اورنیتین پلاسما و سطوح هیدروکسی پرولین (شاخص میزان تولید کلاژن) میشود، هم چنین باعث افزایش رسوب کلاژن در محل جراحت و استحکام کششی زخم می گردد.
با توجه به مطالب فوق استفاده از مکمل آرژنین-گلوتامین- بتاهیدروکسی بتامتیل بوتیرات به منظور بهبود سریعتر زخم بستر و زخم های مقاوم به درمان، کاهش بار تحمیل شده بر بیمار (به خصوص بیماران سوختگی و تروما) و سیستم درمانی ضروری به نظر می رسد.
ارسال نظر
فرشاد صفری ۱۴۰۲/۷/۲۲
باسلام من مادرم دچارزخم بسترحفره ای شده وپرکننده های متنوعی جهت گوشت آوری داخل زخم استفاده کرده ایم که تاثیرکمی داشته آیااین پودرمیتواندبه گوشت آورد داخل زخم کمک کند یا خیر؟ درضمن مادرم هم قرص فشارخون مصرف میکن آیاتداخلی ندارد. باتشکر
پاسخ کارن :
با سلام وقت بخیر
دوست عزیز مکمل هیلاژن به دلیل ترکیبات موثری که دارد به ترمیم سریعتر زخم ها کمک می کند و در زخم بستر می تواند موثر باشد. این مکمل با قرص های فشار خون تداخلی ندارد ولی چون ترکیباتی مانند آرژنین دارد که مصرف مداوم آن به کاهش فشار خون کمک می کند بهتر است فشار خون بیمار را مرتب اندازه گیری نمایید و در صورت افت فشار خون مصرف مکمل را قطع نمایید یا با پزشک معالج مشورت کرده دوز داروهای فشار خون را کاهش دهد .
موفق و سلامت باشید
وحید تراز ۱۴۰۰/۱۲/۲۱
سلام وقتتون بخیر ببخشید من ۵ روز هست عمل جراحی دیسک کمر انجام دادم مکمل هیلاژن رو تهیه کردم ولی قبل مصرف خواستم مشورت کنم در مورد اینکه من قبلا فشارخون ثانویه داشتم بخاطر مصرف مسکن ها درمان شدم و فشارم نرمال و گاها ۱۱یا ۱چ هم میشه از طرفی هم پانکراتیت مزمن دارم این محصول رو میتونم یک دوره استفاده کنم؟
پاسخ کارن : سلام مصرف مکمل را از مقدار کم شروع کنید و به تدریج افزایش دهید.