مکمل های مفید برای قلب و بیماران قلبی

مکمل هایی که از بروز بیماری های قلبی و عروقی پیشگیری می کنند (1و2)

اسید فولیک

بالا رفتن هموسیستئین باعث افزایش خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی می شود. اسید فولیک می تواند سطوح هموسیستئین پلاسما را کاهش دهد و بنابراین نقش بالقوه ای در کاهش خطر بیماری های قلبی و سکته دارد. بنابراین استفاده از اسید فولیک برای پیشگیری از بیماری های قلبی عروقی بخصوص در مناطقی که در آن ها مواد غذایی با اسید فولیک غنی نمی شوند یا افرادی که کمبود فولات دارند، موثر است.

کوآنزیم Q10

این آنتی اکسیدان در بدن به مقدار کمی ساخته می شود ولی مصرف مکمل آن به کاهش فشار خون کمک کرده و ریسک بیماری های قلبی را کاهش می دهد. همچنین افرادی که برای کاهش چربی خون از داروهای استاتین استفاده می کنند معمولا دچار کمبود Q10 می شوند که مصرف مکمل آن از ایجاد کمبود جلوگیری می کند.

امگا 3

مطالعات نشان داده اند استفاده از مکمل امگا 3 یا روغن ماهی روی کاهش تری گلیسرید (یکی از چربی های خون) و همینطور بهبود فشار خون موثر است. استفاده از مکمل امگا 3 ممکن است به صورت مستقیم ریسک بیماری های قلب را کم نکند ولی با توجه به توصیه مصرف حداقل یک وعده ماهی در هفته و کم بودن مصرف آن در رژیم اکثر افراد می توان از مکمل امگا 3 برای جبران آن استفاده کرد.

سلنیوم

کمبود این ماده معدنی کمیاب باعث بالا رفتن ریسک بیماری های قلبی می شود. اگرچه تحقیقات نشان داده اند استفاده از مکمل سلنیوم روی کاهش مرگ ومیر به علت بیماری های قلبی و بهبود سطح چربی های خون اثر قابل توجهی ندارد. بنابراین استفاده از مکمل آن فقط در افرادی که کمبود این ماده مغذی را دارند برای حفظ سلامت قلب مفید است.

منیزیم

از منیزیم اغلب برای نرمال نگه داشتن سطح فشار خون استفاده می شود ولی گاهی به حفظ ریتم نرمال قلب هم کمک می کند. بنابراین استفاده از این مکمل برای قلب بخصوص در افراد مسن یا دارای اضافه وزن می تواند مفید باشد. 

مکمل هایی که به بیماران قلبی عروقی پیشنهاد می شود؟ 

مکمل های کاهنده چربی خون (3و4)

ثابت شده که رژیم غذایی و فعالیت بدنی برای کاهش چربی های خون موثر هستند. در کنار تغییرات سبک زندگی و همینطور دارو درمانی تحت نظر پزشک، استفاده از بعضی مکمل ها می تواند به کاهش چربی های خون کمک کنند.

• اسیدهای چرب امگا 3

فواید: ممکن است به کاهش تری گلیسرید خون کمک کند

عوارض: احتمال بروز مشکلات گوارشی مانند اسهال، حالت تهوع، نفخ و یبوست وجود دارد. همچنین مکمل های امگا 3 ممکن است با داروهای رقیق کنند خون تداخل داشته باشند.

نحوه مصرف: روزانه 1000 میلی گرم روغن ماهی که حاوی حداقل 180 میلی گرم EPA و 120 میلی گرم DHA باشد.

• نیاسین یا ویتامین B3

فواید: مطالعات نشان داده اند که به کاهش LDL و تری گلیسرید و افزایش HDL یا کلسترول خوب خون کمک کند

عوارض: در بعضی افراد بخصوص در دوزهای بالا  ایجاد خارش یا گر گرفتگی می کند

نحوه مصرف: به عنوان دارو به شکل نیکوتینیک اسید با تجویز پزشک باید مصرف شود. میزان مجاز مصرف روزانه نیاسین برای بزرگسالان 15 میلی گرم در روز است که در اکثر مکمل های حاوی ویتامین های گروه B به این مقدار وجود دارد.

• مکمل های حاوی فیبرهای محلول و نامحلول

فواید: برای افزایش سلامت قلب و عروق توصیه می شود روزانه بین 25 تا 38 گرم فیبر غذایی استفاده شود. در افرادی که این مقدار فیبر را استفاده نمی کنند مصرف مکمل هایی که حاوی فیبر هست به دریافت کافی آن کمک می کند.

عوارض: استفاده از مقادیر بالایی مکمل های حاوی فیبر ممکن است باعث نفخ، تولید گاز، اسهال و ناراحتی های گوارشی شود

نحوه مصرف: مکمل های حاوی فیبر معمولا قبل از وعده های اصلی غذا مصرف می شوند تا هم به کاهش اشتها کمک کنند و هم جذب چربی های غذایی را کاهش دهند.  از جمله مکمل های فیبری می توان به خانواده اسلیم لست اشاره کرد.

• ویتامین D

فواید: مطالعات درمورد اثر مثبت ویتامین D روی چربی های خون بخصوص کلسترول هنوز به نتیجه قطعی نرسیده ولی به نظر می رسد در افرادی که کمبود ویتامین D دارند استفاده از مکمل این ویتامین می تواند با رفع کمبود باعث بهبود سطوح چربی خون شود.

عوارض: استفاده از مکمل ویتامین D در افرادی که کمبود آن را ندارند تاثیر مشخصی روی سطوح چربی خون ندارد. اوردوز ویتامین D می تواند بسیار خطرناک و همراه با عوارض کبدی و کلیوی جدی باشد. مصرف مکمل ویتامین D همراه با داروهای استاتین ممکن است اثر دارو را کاهش دهد.

نحوه مصرف: دوز مصرفی مکمل ویتامین D باید با توجه به وضعیت کمبود ویتامین و توسط پزشک مشخص شود. مصرف مکمل ویتامین D همراه غذا جذب و اثربخشی آن را افزایش می دهد.

• استانول و استرول های گیاهی

فواید: این ترکیبات ساختمانی شبیه کلسترول داشته و توسط گیاهان ساخته می شوند. تحقیقات نشان داده اند که این ترکیبات ممکن است کلسترول بد خون یا LDL را کاهش دهند.

عوارض: معمولا استفاده از استانول و استرول های گیاهی عارضه جانبی خاصی ندارد. بعضی افراد ممکن است به دنبال استفاده از مقادیر زیاد این مکمل دچار دل پیچه، اسهال و دفع چربی در مدفوع شوند. افراد مبتلا به بیماری های ذخیره چربی یا سیتوسترولمی باید در مصرف این مکمل احتیاط کنند چون ممکن است خطر بیماری های قلبی را در آنها افزایش دهد.

نحوه مصرف: روزانه 2 تا 2.5 گرم

• چای سبز یا عصاره چای سبز

فواید: احتمال دارد به کاهش LDL یا کلسترول بد خون کمک کند

عوارض: با بعضی ازداروهای رقیق کننده خون تداخل دارد، ممکن است مشکلات گوارشی ایجاد کند

نحوه مصرف: روزانه 450 تا 900 میلی گرم بعد از غذا

مکمل های کاهنده قند خون

باید به این نکته توجه داشت درصورت بالا بودن قند خون، مراجعه به پزشک و استفاده از داروهای مناسب و همینطور تغییر سبک زندگی در اولویت قرار دارد. استفاده از مکمل نباید جایگزین داروهای کاهش دهنده قند خون شود.

• آلفا لیپوئیک اسید (ALA)

فواید: استفاده از آلفا لیپوئیک اسید برای کاهش عوارض و درد ناشی از نوروپاتی دیابتی موثر است

عوارض: دوزهای بالا آلفا لیپوئیک اسید ممکن است مشکلات گوارشی ایجاد کند

نحوه مصرف: دوز توصیه شده روزانه 200 تا 400 میلی گرم می باشد

• کروم

مزایا: این عنصر معدنی کمیاب برای متابولیسم گلوکز در بدن ضروری است و استفاده از مکمل آن بخصوص در افرادی که قند خون کنترل نشده دارند به بهبود سطح قند خون کمک می کند.

عوارض: عوارض استفاده طولانی مدت از مکمل کروم هنوز مشخص نشده است. استفاده از دوزهای بالای کروم ممکن است ایجاد مشکلات گوارشی، واکنش های پوستی و درمواردی مشکلات کلیوی و عضلانی کند. همچنین مکمل کروم ممکن است با انسولین، متفورمین و لووتیروکسین تداخل داشته باشد.

نحوه مصرف: روزانه 200 میکروگرم همراه با مقدار کافی آب

• منیزیم

فواید: بسیاری از آنزیمهایی که در اکسیداسیون و تجزیه گلوکز یا قند خون نقش دارند به منیزیم وابسته هستند، زمانی که کمبود منیزیم وجود دارد اکسیداسیون و تجزیه گلوکز به خوبی انجام نشده و مقدار قند خون بالا می رود. کمبود منیزیم احتمال ابتلا به دیابت را افزایش می دهد. استفاده از مکمل منیزیم در افرادی که کمبود آن را دارند به کاهش وزن و بهبود قند خون کمک می کند.

عوارض: استفاده از مقادیر بالای منیزیم ممکن است باعث اسهال، تهوع و درد شکم شود. دوزهای خیلی بالای منیزیم اثرات جدی روی سلامتی دارند.

نحوه مصرف: درصورتی که کمبود منیزیم وجود داشته باشد می توان از مکمل منیزیم تا میزان حداکثر 400 میلی گرم در روز استفاده کرد. مصرف مقادیر بیشتر از 400 میلیگرم ممکن است تاثیر منفی روی سلامت داشته باشد.

• مکمل های گیاهی

این مکمل ها شامل دارچین، خربزه یا کدوی تلخ (bitter melon)، زغال اخته، جینسنگ، خارمریم(milk thistle) و سیب زمینی شیرین می شود. تحقیقات هیچ اثربخشی خاصی درمورد هیچکدام از این گیاهان برای بهبود قند خون نشان نداده اند. از طرف دیگر استفاده از بعضی از این گیاهان ممکن است با داروهای کاهنده قند خون تداخل داشته باشد.

مکمل های کمک کننده به کاهش وزن (6)

• کافئین

فواید: سیستم عصبی مرکزی را تحریک کرده، ترموژنز و اکسیداسیون چربی را افزایش می دهد. استفاده از کافئین تأثیر ​​احتمالی بر کاهش وزن بدن در طول زمان دارد.

عوارض: استفاده از کافئین در دوزهای کمتر از 400 تا 500 میلی گرم در روز معمولا عوارض جانبی خاصی ندارد. استفاده از مقادیر بالاتر کافئین ممکن است عوارض جانبی مانند عصبی بودن، بی قراری، حالت تهوع و تاکی کاردی یا طپش قلب بالا ایجاد کند

نحوه مصرف: حد مجاز مصرف کافئین 400 میلی گرم در روز می باشد

• کارنیتین

فواید: کارنیتین سبب افزایش اکسیداسیون اسیدهای چرب یا اصطلاحا چربی سوزی می شود. کارنیتین همراه با ورزش سبب کاهش وزن متوسط می شود.

عوارض: در دوزهای بالا سبب تهوع، استفراغ، اسهال، دردهای شکمی و بوی بد عرق بدن می شود. بعضی از مطالعات نشان دادند مصرف کارنیتین در مقادیر زیاد باعث بالا رفتن سطح بعضی مواد در بدن می شود که ریسک بیماری های قلبی را افزایش می دهد. کارنیتین با داروی لووتیروکسین تداخل دارد و باید با فاصله 6 تا 8 ساعته از هم استفاده شود.

نحوه مصرف: 500 تا 1000 میلی گرم در روز ترجیحا قبل از انجام فعالیت بدنی

• کیتوزان یا چیتوسان

فواید: کیتوزان با اتصال به ذرات چربی موجود در دستگاه گوارش مانع از اثر آنزیم های گوارشی روی آنها شده و جذب چربی را کاهش میدهد. اگر افزایش وزن به علت مصرف مقادیر زیاد چربی باشد کیتوزان با کاهش جذب چربی به کم شدن وزن کمک می کند.

عوارض: اگر در مقادیر زیاد مصرف شود ممکن است باعث واکنش های آلرژیک، نفخ، یبوست، سوء هاضمه، تهوع و سوزش سردل شود.

نحوه مصرف: روزانه 500 تا 1000 میلیگرم قبل از وعده های غذایی

• اسید لینولئیک کنژوگه شده (CLA)

فواید: CLA باعث افزایش لیپولیز یا تجزیه چربی ها شده و از تولید چربی یا لیپوژنز جلوگیری می کند. همچنین باعث تحلیل سلول های موجود در بافت چربی می شود.

عوارض: در دوزهای بالاتر از 3.4 گرم در روز باعث افزایش آنزیم های کبدی می شود. بعضی از ایزومرهای آن باعث افزایش استرس متابولیک و بالا رفتن قند خون می شود. به همین علت این مکمل باید در دوزهای پایین و به صورت کوتاه مدت مصرف شود.

نحوه مصرف: روزانه 1600 تا 2400 میلی گرم همراه با غذا و حداکثر به مدت یک سال متوالی

• عصاره چای سبز

فواید: باعث افزایش مصرف انرژی و اکسیداسیون چربی ها می شود. تولید چربی یا لیپوژنز و جذب جربی را کاهش می دهد.

عوارض: مصرف چای سبز به شکل نوشیدنی عارضه خاصی ندارد ولی مصرف مکمل آن در دوزهای بالا سبب یبوست، ناراحتی های گوارشی، تهوع، افزایش فشارخون و آسیب کبدی می شود.

نحوه مصرف: روزانه 500 تا 1000 میلی گرم بعد از غذا

• عصاره لوبیای سفید

فواید: عصاره لوبیای سفید با مهار آنزیم آلفا آمیلاز مانع از تجزیه کربوهیدرات های پیچیده و نشاسته ها شده و از جذب آنها جلوگیری می کند. با کاهش جذب نشاسته ها مقدار انرژی دریافتی کاهش پیدا کرده و وزن پایین می آید. محصول کربوفایت کارن نیز حاوی همین ماده می باشد.

عوارض: علائم گوارشی مانند اسهال، نفخ و تولید گاز از عوارض استفاده از این مکمل می باشد.

نحوه مصرف: روزانه نهایتا تا 6 گرم قبل از وعده های غذایی

مکمل های بهبود دهنده سلامت قلب (2،7،8)

• اسیدهای چرب EPA و DHA

مزایا: استفاده از مکمل های امگا 3 که این دو اسید چرب را در مقادیر زیاد داشته باشند باعث کاهش ریسک ابتلا به بیماری های قلبی عروقی و سکته می شود. استفاده از امگا 3 می تواند به کاهش تری گلیسرید خون هم کمک کرده و به عنوان مکمل برای قلب و عروق مفید باشد

عوارض: دوزهای بالای اسیدهای چرب EPA و DHA ممکن است با بعضی از داروهای رقیق کننده خون تداخل داشته باشند و اثر آنها را تشدید کنند. در بعضی افراد استفاده از مکمل های حاوی امگا 3 مشکلات گوارشی ایجاد می کند.

نحوه مصرف: برای پیشگیری از ابتلا به بیماری های قلبی عروقی مصرف روزانه 250 تا 500 میلی گرم EPA+ DHA توصیه می شود. در افراد مبتلا به بیماری قلبی عروقی یا برای کاهش تری گلیسرید خون، دوزهای بالاتر باید مصرف شود که مقدار آن را پزشک تجویز می کند.

• اسید فولیک

مزایا: اسید فولیک می تواند سطوح هموسیستئین پلاسما را کاهش دهد و بنابراین نقش بالقوه ای در کاهش خطر بیماری های قلبی و سکته دارد.

عوارض: مصرف بیش از اندازه اسید فولیک می تواند سبب کاهش اشتها، سردرد و مشکلات گوارشی مانند دردهای شکمی، تهوع و اسهال شود. همچنین در بعضی افراد ایجاد تحریک پذیری، گیجی، تغییرات خلق و خو، واکنش های پوستی و حملات عصبی می کند.

نحوه مصرف: روزانه تا 1 میلی گرم در روز. دوزهای بیشتر از این مقدار حتما باید زیر نظر پزشک دریافت شود.

• کوآنزیم Q10

مزایا: مصرف مکمل کوآنزیم Q10 به کاهش فشار خون کمک کرده و ریسک بیماری های قلبی را کاهش می دهد. همچنین افرادی که برای کاهش چربی خون از داروهای استاتین استفاده می کنند معمولا دچار کمبود Q10 می شوند که مصرف مکمل آن از کمبود جلوگیری می کند.

عوارض: ممکن است با داروهای رقیق کننده خون، انسولین تزریقی و بعضی داروهای درمان سرطان تداخل داشته باشد.

نحوه مصرف: روزانه 100 میلی گرم همراه غذا یا مطابق دستور پزشک

• سلنیوم

مزایا: کمبود سلنیوم باعث بالا رفتن ریسک بیماری های قلبی عروقی می شود. بنابراین استفاده از مکمل آن فقط در افرادی که کمبود این ماده مغذی را دارند برای حفظ سلامت قلب مفید است.

عوارض: استفاده طولانی مدت و در مقادیر زیاد سلنیوم ممکن است باعث تهوع، ریزش مو، سرگیجه، گرگرفتگی، احساس طعم فلزی در دهان و کبودی شود. همچنین احتمال بالا رفتن قند خون نیز در استفاده طولانی وجود دارد.

نحوه مصرف: مقدار توصیه مصرف روزانه سلنیوم 55 میکروگرم در روز است. مصرف بیشتر از 200 میکروگرم می تواند خطرناک باشد.

چه مکمل هایی برای بیماران قلبی مضر است؟

• مخمر برنج قرمز (red yeast rice): از این مکمل برای کاهش کلسترول خون استفاده می کنند ولی استفاده همزمان آن با داروهای استاتین می تواند منجر به درد و تخریب شدید عضلات می شود. بنابراین استفاده از آن به عنوان مکمل برای قلب و عروق توصیه نمی شود.

• ال آرژنین: در افرادی که داروهای کاهنده فشار خون استفاده می کنند مصرف مکمل ال آرژنین می تواند مقدار فشار خون را تا حد خطرناکی پایین آورد. همچنین مکمل آرژنین با داروهای رقیق کننده خون و مهارکننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACEI) تداخل دارد.

• مکمل سیر: استفاده همزمان از قرص مکمل سیر با داروهای رقیق کننده خون ریسک خونریزی را افزایش می دهد. قرص سیر و داروهای کاهش دهنده کلسترول هم نباید همراه با هم استفاده شوند چون احتمال تخریب و آسیب عضلانی وجود دارد. همچنین مکمل سیر اگر با داروهای کاهش دهنده فشار خون استفاده شود ممکن است فشار خون را به صورت خطرناکی کاهش دهد.

باید توجه داشت مصرف گیاه سیر در غذاها به صورت متعادل مانعی ندارد ولی استفاده از قرص سیر به عنوان مکمل برای قلب می تواند مضر باشد.

سوالات رایج:

آنتی اکسیدان و قلب

التهاب و افزایش استرس اکسیداتیو عوامل خطر در شروع و پیشرفت بیماری های قلبی عروقی هستند. شرایط التهابی مزمن به دلیل تولید مداوم رادیکال های آزاد سطح آنتی اکسیدان‌های خون را کاهش می‌دهد. مصرف کافی آنتی اکسیدان ها باعث خنثی شدن رادیکال های آزاد و کاهش خطر بیماری های قلبی عروقی می شود. بعضی از کارآزمایی های بالینی نشان داده اند که مصرف ویتامین E در بعضی از گروه ها می تواند مفید باشد ولی در بسیاری از افراد کمکی به بهبود یا پیشگیری از بیماری های قلبی نمی کند. با توجه به اینکه مطالعات هنوز به نتیجه گیری مشخصی درمورد مصرف مکمل های آنتی اکسیدان نرسیده اند توصیه می شود همه افراد بخصوص افرادی که مشکلات قلبی عروقی دارند مصرف منابع غذایی حاوی آنتی اکسیدان مانند انواع میوه ها و سبزیجان تازه، غلات کامل، آجیل خام و مغز دانه ها را در برنامه غذایی روزانه خود قرار دهند.

بهترین مکمل برای سلامت قلب کدام است؟

بسیاری از مطالعات نقش مکمل های غذایی را در بیماری های قلبی عروقی بررسی کرده اند. با وجود تحقیقات گسترده، تا به امروز از استفاده از مکمل های ویتامین ها و مواد معدنی برای پیشگیری یا درمان بیماری های قلبی عروقی به نتایج قطعی نرسیده است. بنابراین توصیه می شود برای افزایش سلامت قلب از یک رژیم غذایی سالم، متنوع و حاوی همه گروه های غذایی استفاده شود. انجام فعالیت بدنی روزانه و پرهیز از مصرف دخانیات و الکل نیز باید رعایت شود.

مکمل های تقویت قلب و عروق

استفاده از رژیم غذایی متنوع و حاوی همه گروه های غذایی و پرهیز از مصرف غذاهای ناسالم، دخانیات و الکل و انجام فعالیت بدنی مرتب بهترین راهکار برای تقویت سیستم قلبی عروقی است. در کنار آن استفاده از منابع غذایی بعضی از مواد مغذی مانند اسیدهای چرب امگا 3، اسید فولیک، آنتی اکسیدان ها از جمله سلنیوم، کوآنزیم Q10، منیزیم و فیبر های محلول و نامحلول توصیه می شود. درصورت کمبود هریک از این مواد مغذی یا عدم وجود این منابع در رژیم غذایی استفاده از مکمل آنها زیر نظر پزشک می تواند انجام شود.

بسیاری از مطالعات نقش مکمل های غذایی را در بیماری های قلبی عروقی بررسی کرده اند. با وجود تحقیقات گسترده، تا به امروز از استفاده از مکمل های ویتامین ها و مواد معدنی برای پیشگیری یا درمان بیماری های قلبی عروقی به نتایج قطعی نرسیده است. بنابراین توصیه می شود که استفاده از مکمل های غذایی حتما زیر نظر پزشک انجام شود